حکومت یزید، تکامل یافته نظام استبدادی معاویه

یزید وارث نظام سیاسی و اوضاع و احوال اجتماعی دوران زمامداری معاویه بود. در واقع از نظر ماهیت، حاکمیت یزید تداوم و استمرار شکل متکامل و نهادینه شده ی نظام سلطنتی – استبدادی معاویه بود.

در خصوص عملکرد یزید باید گفت که وی فاقد کیاست و سیاست مزورانه و ظاهرسازی پدرش معاویه بود؛ لذا از تظاهر به فسق و فجور و مخالفت علنی با احکام و اصول و شعائر اسلامی هیچگونه ابایی نداشت. او در آشکار ساختن عقاید خود و خاندانش تا آنجا پیش رفت که علناً از شکست کفار قریش در برابر مسلمانان در جنگ بدر اظهار تأثر و اندوه می کند و کشتن فرزندان پیغمبر و خاندان وحی و فضیلت را در کربلا به حساب انتقام از پیامبر بزرگ اسلام می گذارد، و آرزو می کند:« ای کاش اجداد و پدران او بودند و شهادت جگرگوشه ی رسول الله را می دیدند و به او میگفتند ای یزید دست تو شل مباد.»

صرف نظر از این وجه تمایز اساسی، تفاوت قابل توجهی میان اقدامات یزید و معاویه ملاحظه نمی گردد و در واقع با توجه به اشتراک ماهیت حکومت، اعمال و افعال به ویژه سیاسی آنها را می توان در چارچوب یک مقوله ی واحد گنجاند. به هر حال به منظور تبیین و تشریح و شناخت بیشتر علل و عوامل سیاسی که خصوصاً تأثیر مستقیم و آنی در تنها ماندن امام حسین(ع) در واقعه ی کربلا داشت، اختصاراً به عملکرد یزید عمدتاً تا وقوع حادثه ی کربلا اشاره خواهیم کرد.

کشتار، غارتگری، تجاوز

یزید ضعف خود را در عدم برخورداری از فراست و سیاست مکر و خدعه ی پدر، با به کار گیری افراطی و گسترده تر اهرمهای دیگر یعنی ایجاد رعب و وحشت و قتل عام و تعدّیهای وحشیانه جبران کرد. هرچند دوران حکومت یزید بسیار کوتاه بود، و بیش از سه سال طول نکشید، اما در همین اندک مدت، ننگین ترین جنایتها و خیانتها به دست او انجام شد. در سال اول حکومتش، امام حسین(ع) را به شهادت رساند و در سال دوم، مردم مدینه را دچار رعب و وحشت ساخت و آنچه که در مدینه بود، برای لشکریان خود مباح گردانید و در سال سوم، خانه ی خدا، کعبه را با منجنیق سنگ باران کرد.

انتصاب عبیدالله بن زیاد به استانداری کوفه

مهمترین عامل و ابزار یزید در اعمال سیاست تهدید و ارعاب و کشتار در بحبوحه ی قیام امام حسین(ع)، و بانی اصلی و مستقیم عهدشکنی و عدم حمایت مردم کوفه از امام حسین(ع)، عبیدالله بن زیاد بود.

هنگامی که یزید از ورود نماینده ی مخصوص امام حسین(ع)، یعنی مسلم، در کوفه و موفقیت سریع و استقبال گرم مردم از آن بزرگوار اطلاع یافت و دانست که نعمان بن بشیر استاندار کوفه آنچنان جسور نیست که بتواند تسلط حکومت وی را بر آن ناحیه حفظ کند، به ناچار دست به دامان کثیف ترین و بی اصالت ترین نوکران و عمّال خویش یعنی عبیدالله بن زیاد زد و او را که در بصره حکومت داشت با حفظ سمت به استانداری کوفه منصوب ساخت؛ و مأموریت داد تا کوفه را آرام کند و جنبش اصیل و مقدسی را که به حمایت از خاندان شریف پیغمبر به وجود آمده بود، به سختی سرکوب سازد. عبیدالله بن زیاد با یک سلسله اقدامات تاکتیکی ذیل مردم را از گرد مسلم پراکنده ساخت و نهایتاً ازپشتیبانی امام حسین(ع) باز داشت.

الف- مکر و حیله: عبیدالله بن زیاد با نیرنگ خاصی وارد کوفه شد و با آن که نیروی نظامی قابل ملاحظه ای نداشت، با خدعه و شیطنت و تهدید و تطمیع آنچنان کوفه را در برابر قدرت پوشالی یزید مرعوب ساخت که توانست در کمترین مدت تسلط از دست رفته ی حکومت یزید را بر آنجا به صورت بهتر و مقتدرتر باز گردانده و نیروی عظیمی را که در حمایت از مسلم بن عقیل گرد آمده بود، ب هآسانی متلاشی سازد. عبیدالله دستور داد، منادی در همه جا ندا در دهد و بگوید:« مردم کوفه، بر بیعت با یزید ثابت بمانید، پیش از آن که وی ارتشی نیرومند از شام بفرستد تا مردان شما را بکشند و زنان شما را به اسارت ببرند.

ب- تهدید، رعب و وحشت: ابن زیاد در زمان قیام امام حسین(ع) و اعلام حمایت مردم از آن حضرت و مخالفت با یزید، در بصره با خشن ترین زبان به مردم گفت:« اگر به من خبر برسد که کسی مخالفت و ستیزه جویی کرده، یا شایعه پراکنی کرده است، خودش و بستگانش را خواهم کشت. نزدیک را به گناه کسی که دور است و بی گناه را به جرم گناهکار مؤاخذه خواهم کرد تا به راه راست بیاید و آن کسی را که قبلاً می گوید و بیم می دهد، بهانه ای باقی نمی گذارد.»

خشونت، گناهکار و بی گناه نمی شناسد. آنچه برایش اهمیت دارد، بقای قدرت است به هر قیمت که باشد. عبیدالله بن زیاد همین زبان و رفتار را به حداکثر ممکن در کوفه به کار برد و خشونت و قساوت را به قله ی پستی و دنائت رسانید و خطاب به مردم استبدادزده ی کوفه گفت:« برای مخالفان زهر کشنده ام و هرکس از شما باید فقط برای حفظ جان خویش بیندیشد.»

ج- جنگ روانی: از سوی دیگر عبیدالله بن زیاد دست به یک جنگ روانی تمام عیار و گسترده زده بود تا رعب و وحشت مثل خون در قلب و شریانهای مردم کوفه جریان یابد و روحیاتشان تضعیف گردد. بازار آهنگران کوفه یکسره شب و روز کار می کرد. صدای تیز کردن نیزه ها و شمشیرها در شهر پیچیده بود. آتش کوره ی آهنگران لحظه ای خاموش نمی شد. شمشیرها را تیز می کردند و به زهر، آب می دادند. این فضا به آسانی انسانهای چندچهره و بی هویت کوفه را مثل کاهی اسیر تندباد استبداد می نمود.

منبع: حوزه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: